Είτε έχεις ήδη κλείσει το ραντεβού σου για το εμβόλιο είτε περιμένεις ακόμα την ευκαιρία σου, πιθανόν να αναρωτιέσαι εάν πρόκειται να αντιμετωπίσεις παρενέργειες από το εμβόλιο του COVID-19, αλλά και ποιες θα είναι αυτές.
Αν και είναι αδύνατο να γνωρίζεις εκ των προτέρων αν και ποιες ανεπιθύμητες ενέργειες θα έχεις, να είσαι βέβαιος ότι πρόκειται για φυσιολογικές, ήπιες και βραχύβιες αντιδράσεις, διάρκειας 12-48 ωρών.
Κατά έναν παράξενο τρόπο, το να έχεις παρενέργειες από το εμβόλιο είναι ένα καλό δείγμα. Μερικές, όπως ο πυρετός, τα ρίγη και οι πρησμένοι λεμφαδένες είναι σημάδια ότι το εμβόλιο έχει προκαλέσει το σώμα σου να δημιουργήσει προστασία από τον Covid-19. Όσο μεγαλύτερη η ανοσολογική απόκριση του οργανισμού σου, τόσο πιο πιθανό να νιώσεις άρρωστος σαν να περνάς γρίπη.
Επί του παρόντος, στην Ελλάδα έχουν εγκριθεί τέσσερα εμβόλια: το εμβόλιο Pfizer, το εμβόλιο Moderna (και τα δύο είναι εμβόλια mRNA), το εμβόλιο AstraZeneca και το εμβόλιο Johnson & Johnson (εμβόλια που φέρουν τον ιό). Τα δύο τελευταία εξετάζονται πυρετωδώς για την πιθανή σχέση τους με τη δημιουργία θρόμβων. Το Johnson & Johnson προς το παρόν φάνηκε να έχει τις ηπιότερες παρενέργειες. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφύγεις κάποιο συγκεκριμένο εμβόλιο. Όλα είναι ασφαλή και αποτελεσματικά και δεν μπορείς να γνωρίζεις εκ των προτέρων αν θα αντιμετωπίσεις κάποιες παρενέργειες.
Τα εμβόλια Pfizer, Moderna και AstraZeneca απαιτούν δύο ξεχωριστές δόσεις. Η δεύτερη δόση τείνει να προκαλεί πιο ενοχλητικές- αλλά φυσιολογικές- παρενέργειες. Η δεύτερη δόση βοηθά στη δημιουργία πιο παρατεταμένης απόκρισης αντισωμάτων.
Επίσης, με βάση τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών για όλα τα εμβόλια, οι ηλικιωμένοι ενήλικες τείνουν να έχουν λιγότερο έντονες παρενέργειες σε σύγκριση με τους νεότερους ενήλικες, κάτι που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που οι ειδικοί δεν έχουν συζητήσει ακόμη. Θα μπορούσε να είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ηλικιωμένου ενήλικα δεν έχει τόσο ισχυρή απόκριση, ή ότι η αντίληψη ενός πόνου σε ηλικιωμένους είναι διαφορετική.
Με όλα αυτά κατά νου, θα αναφέρουμε 14 ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου για τον COVID-19 που έχουν αναφερθεί σε κλινικές δοκιμές. Φυσικά αυτές οι πληροφορίες εξελίσσονται. Καθώς περισσότερα άτομα εμβολιάζονται, η μεγαλύτερη συλλογή δεδομένων πιθανότατα θα αποκαλύψει νέες πληροφορίες και τάσεις σχετικά με τις παρενέργειες.
Με βάση αυτά που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, εδώ μπορείς να δεις τις μέχρι τώρα γνωστές παρενέργειες.
Πόνος στο σημείο της ένεσης
Αναμένεται να νιώσεις εντοπισμένο πόνο στο σημείο της ένεσης στο χέρι σου. Μπορεί επίσης να παρατηρήσεις κάποιο ερυθρότητα ή και πρήξιμο αλλά αυτό θα εξαφανιστεί. Περίπου 70-80% των ανθρώπων αισθάνονται πόνο στο χέρι την ημέρα της λήψης. Εάν σε ενοχλεί, μπορείς να ανακουφίσεις το σημείο με μια δροσερή κομπρέσα.
Το χέρι του COVID
Αυτή η παρενέργεια διαφέρει από την ευαισθησία στο σημείο της ένεσης που αναφέραμε πιο πάνω. Το χέρι του COVID εμφανίζεται περίπου 5-7 ημέρες μετά το εμβόλιο όταν το χέρι παρουσιάζει ερυθρότητα και φαγούρα. Υπάρχει πιθανότητα το εμβόλιο να εγχέεται έξω από το μυ στον μαλακό ιστό δημιουργώντας αυτή την κατάσταση. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι είναι μια αλλεργική δερματική αντίδραση. Δεν είναι συνηθισμένο και συμβαίνει σε ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων. Σε συνεννόηση με τον γιατρό σου μπορείς να πάρεις έναν αντιισταμινικό ή να εφαρμόσεις μια τοπική κορτιζονούχα αλοιφή για να μειώσεις τον κνησμό. Στη δεύτερη δόση δοκίμασε να αλλάξεις χέρι.
Πρησμένοι λεμφαδένες
Μπορεί να έχεις παρατηρήσει ότι οι λεμφαδένες σου διογκώνονται όταν αρρωσταίνεις. Το ίδιο μπορεί να συμβεί μετά το εμβόλιο και είναι πιο συχνό μετά τη λήψη του εμβολίου της Moderna (1 στους 10 περίπου). Συνήθως συμβαίνει στους λεμφαδένες στην περιοχή της μασχάλης κοντά στο σημείο της ένεσης.
Ποια είναι η αιτία της διόγκωσης; Οι λεμφαδένες σου πρόκειται να παράγουν υπερβολικά αντισώματα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις, και ως αποτέλεσμα αυξάνονται σε μέγεθος. Ακούγεται τρομακτικό αλλά δεν πρέπει να σε ανησυχεί καθόλου.
Πονοκέφαλος
Μετά την πρώτη ή δεύτερη δόση περίπου το 30% εμφανίζει πονοκέφαλο. Στις κλινικές δοκιμές αυτό το ποσοστό κυμαίνονταν από 35% ως 63% ανάλογα με το εμβόλιο και τη δόση. Πάρε ένα παυσίπονο και θα είσαι σύντομα μια χαρά.
Εξάντληση
Συμβαίνει σε όλα τα εμβόλια, όμως στη δεύτερη δόση τείνει να εμφανίζεται πιο συχνά. Περίπου 39% σε ηλικίες 18-64 ανέφεραν εξάντληση μετά την πρώτη τους δόση με Moderna ενώ το ποσοστό αυτό έφτασε στο 68% στη δεύτερη δόση. Στο Pfizer τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 47% και 59% σε ηλικίες κάτω των 55 ετών. Με το AstraZeneca η εξάντληση εμφανίστηκε στο 53% των εμβολιασμένων. Στο Johnson & Johnson το ποσοστό που ανέφερε εξάντληση ήταν 38%. Άκουσε το σώμα σου και δώσε του την ξεκούραση που χρειάζεται.
Πυρετός ή ρίγη
Άλλη μια παρενέργεια που δείχνει ότι έχει ενεργοποιηθεί το ανοσοποιητικό σου σύστημα και παρόλο που νιώθεις άσχημα είναι απόλυτα φυσιολογικό να συμβεί. Οι πρώτες αναφορές δείχνουν ότι ο πυρετός ή τα ρίγη συμβαίνουν περίπου σε ένα 11% μετά το εμβόλιο της Pfizer και Moderna και 9% μετά το Johnson, ενώ μετά το εμβόλιο της AstraZeneca το ποσοστό αυτό φτάνει το 33%.
Ναυτία
Περίπου το 20% όσων εμβολιάστηκαν με Moderna στις κλινικές δοκιμές ένιωσε ναυτία μετά τη δεύτερη δόση, διπλάσιο ποσοστό από ότι μετά την πρώτη δόση. Για το Johnson η ναυτία αναφέρθηκε στο 14%, στο AstraZeneca 22% ενώ για τη Pfizer δεν υπήρξαν αναφορές. Η τάση για εμετό δεν είναι ποτέ ευχάριστη, αλλά δεν θα κρατήσει για πολύ. Για να νιώσεις καλύτερα, χαλάρωσε και ξεκουράσου ενώ προσπάθησε να τρως ελαφριά και στεγνά γεύματα.
Μυϊκοί πόνοι
Ο ίδιος ο COVID-19 δημιουργεί μυϊκούς πόνους σε όσους νοσούν, και το ίδιο κάνουν και τα εμβόλια. Περίπου 20% έως 40% των ατόμων στις κλινικές δοκιμές Pfizer και 20% έως 60% στις κλινικές δοκιμές του Moderna ένιωσαν μυϊκούς πόνους μετά το εμβόλιο. Μετά το AstraZeneca, το ποσοστό των εμβολιασμένων που αισθάνθηκε μυϊκούς πόνους ήταν 44% και 33% αυτών που έλαβαν το εμβόλιο Johnson & Johnson δήλωσαν ότι είχαν μυϊκό πόνο. Είναι μια άλλη πτυχή της ανοσολογικής απόκρισης του σώματος, και μερικοί άνθρωποι θα αισθανθούν αυτούς τους πόνους ελαφρά, ενώ άλλοι θα τους νιώσουν πιο ενοχλητικούς.
Οίδημα στο πρόσωπο
Αυτό φαίνεται να είναι μια εξαιρετικά σπάνια αντίδραση. Τρία άτομα κατά τη διάρκεια των δοκιμών του εμβολίου της Moderna ανέπτυξαν προσωρινό πρήξιμο στο πρόσωπο ή στα χείλη. Και οι τρεις είχαν ένα κοινό: είχαν κάνει ενέσεις στο πρόσωπο ή στα χείλη δύο εβδομάδες έως έξι μήνες πριν από τη λήψη του εμβολίου, σημειώνει η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας. Το πρήξιμο του προσώπου μετά το εμβόλιο μπορεί να οφείλεται σε αλληλεπίδραση μεταξύ της ανοσοαπόκρισης του σώματος και του εμφυτεύματος, δήλωσε η Moderna. Η λήψη αντιισταμινικού μπορεί να μειώσει το πρήξιμο, το οποίο όπως οι άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι προσωρινό.
Ζάλη
Σύμφωνα με το CDC, μεταξύ των ατόμων που ανέφεραν ανεπιθύμητες ενέργειες, περίπου το 17% ανέφερε ότι ένιωσαν ζάλη μετά τη λήψη του εμβολίου. Ένα άρθρο του CNBC από τις 19 Φεβρουαρίου σημείωσε ότι η ζάλη ήταν η τρίτη πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια που αντιμετώπισαν οι άνθρωποι μετά τη λήψη είτε του εμβολίου Moderna και του Pfizer.
Θολή σκέψη
Πολλές φορές την αναφέρουμε και ως «ομίχλη» του μυαλού και αναφέρθηκε και αυτή ως παρενέργεια των εμβολίων για τον Covid-19. Δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα δεδομένα σχετικά με αυτήν την παρενέργεια, αλλά το πιθανότερο είναι να σχετίζεται με τον πονοκέφαλο, μια πιο συχνή και γνωστή παρενέργεια.
Παράξενα όνειρα
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα με αναρτήσεις από άτομα που ισχυρίζονται ότι είχαν παράξενα όνειρα μετά το εμβόλιο. Αλλά αυτή η πιθανή παρενέργεια δεν αναφέρθηκε σε κλινικές δοκιμές. Με άλλα λόγια, μείνε συντονισμένος για το πόσο είναι πραγματική αυτή η παρενέργεια.
Παράλυση Bell
Η παράλυση Bell προκαλείται από βλάβη του νεύρου του προσώπου και οδηγεί σε προσωρινή αδυναμία ή παράλυση των μυών του προσώπου. Μπορεί να προκύψει από τραύμα αλλά συμβαίνει συχνότερα λόγω ιογενούς λοίμωξης του ίδιου του νεύρου. Αναφέρθηκε σε τέσσερα άτομα στις δοκιμές του Pfizer και σε τρία στις δοκιμές της Moderna. Αυτό ήταν στην πραγματικότητα μικρότερο από τη συχνότητα εμφάνισης του γενικού πληθυσμού. Για το λόγο αυτό, οι ειδικοί δεν μπορούν ακόμη να πουν ότι η αδυναμία του προσώπου σχετίζεται με το εμβόλιο.
Αναφυλαξία
Η αναφυλαξία είναι μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση που είναι μια εξαιρετικά σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια του εμβολίου για τον COVID-19. Υπήρξαν μόλις 4,7 γνωστές περιπτώσεις ανά εκατομμύριο δόσεις του εμβολίου Pfizer και 2,5 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο Moderna.
Η επικίνδυνη αντίδραση συμβαίνει συνήθως εντός 30 λεπτών από τον εμβολιασμό. Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας περιλαμβάνουν δυσκολία στην αναπνοή, κνίδωση ή πρήξιμο, σφίξιμο του λαιμού, ζάλη και λιποθυμία, σύμφωνα με το American College of Allergy, Asthma & Immunology. Όποιος βιώνει αυτά τα συμπτώματα απαιτεί επείγουσα ιατρική περίθαλψη ή / και χορήγηση επινεφρίνης. Ένα άτομο που έχει αναφυλαξία μετά την πρώτη του λήψη δεν πρέπει να πάρει δεύτερη δόση.
Τι να κάνεις αν οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν εξαφανιστούν ή επιδεινωθούν
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες συνήθως συμβαίνουν 12 έως 24 ώρες μετά τη λήψη. Συνήθως διαρκούν περίπου 12 ώρες, αλλά έως και δύο ημέρες σε ορισμένα άτομα. Εάν οι ανεπιθύμητες ενέργειές δεν εξαφανιστούν μετά από μερικές ημέρες - ή αν σε ανησυχούν - επικοινώνησε με το γιατρό σου. Εάν η ερυθρότητα ή η ευαισθησία στο σημείο της ένεσης για την οποία ανησυχείς δεν έχει εξαφανιστεί ή έχει επιδεινωθεί μετά από 24 ώρες, επικοινώνησε με το γιατρό σου. Και αν εμφανίσεις οποιοδήποτε από τα σημάδια της αναφυλαξίας, αυτό είναι επείγον ιατρικό πρόβλημα - καλέστε τις πρώτες βοήθειες.
Τώρα που γνωρίζεις όλους τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να σε επηρεάσουν οι παρενέργειες, έχεις την ευκαιρία να προετοιμαστείς όσο το δυνατόν καλύτερα. Πάρε άδειας από την εργασία σου, αν είναι δυνατόν. Παρακολούθησε την αγαπημένη σου σειρά στο Netflix. Μην σχεδιάζεις κάτι που απαιτεί πολλή ενέργεια ή συγκέντρωση για την επόμενη μέρα από τη λήψη σας. Ω, και καλύτερα μην πάρετε ένα παυσίπονο πριν από το εμβόλιο.
Οι πληροφορίες σε αυτό το άρθρο είναι ακριβείς τη στιγμή που συντάχθηκε. Ωστόσο, καθώς η κατάσταση γύρω από το COVID-19 συνεχίζει να εξελίσσεται, είναι πιθανό ορισμένα δεδομένα να έχουν αλλάξει από τη δημοσίευσή τους. Ενώ το Youfit προσπαθεί να διατηρήσει τα άρθρα όσο το δυνατόν πιο ενημερωμένα, ενθαρρύνουμε επίσης τους αναγνώστες να ενημερώνονται για τα νέα και τις συστάσεις χρησιμοποιώντας τον ΕΟΔΥ, τον ΠΟΥ και τα τοπικά τμήματα δημόσιας υγείας ως πηγές ενημέρωσης.
